Szwecja: CAF dostarczył pierwszą jednostkę Civity Nordic dla Transitio

W roku 2021 szwedzka spółka Transitio zawarła umowę z CAF, największym producentem taboru szynowego w Hiszpanii, na dostawę 28 zespołów trakcyjnych, w tym 20 jednostek elektrycznych oraz 8 jednostek hybrydowych, które będą mogły być zasilane HVO, czyli biopaliwem nowej generacji, do którego produkcji mogą być wykorzystywane przepracowane tłuszcze spożywcze, takie jak olej posmażalniczy, który został wykorzystany wcześniej np. do smażenia frytek. Na początku kwietnia z zakładu produkcyjnego w Beasain w Hiszpanii do stacji kolejowej Nesjö w Szwecji dotarł pierwszy pojazd w wariancie elektrycznym. 

Nowe pojazdy z serii Civity Nordic dla Transitio składają się z czterech członów, a w przestrzeni pasażerskiej znajdą się 193 miejsca siedzące. Ich długość wynosi 76 metrów. W przypadku jazdy pod siecią trakcyjną zarówno jednostki elektryczne, jak i hybrydowe (które będą nieco krótsze – pomieszczą 140 osób na miejscach siedzących, a ich długość wyniesie 67 metrów), będą mogły rozpędzić się do 200 km/h. Z kolei w przypadku zasilania HVO maksymalna prędkość eksploatacyjna wyniesie 140 km/h. Co istotne, eksploatacja tych składów ma być możliwa w skrajnie zróżnicowanych warunkach pogodowych. Charakterystyczne bordowe malowanie może przywodzić na myśl borówkę brusznicę, owoc odgrywający istotną rolę w szwedzkiej tradycji kulinarnej.

Z racji panującego w Szwecji klimatu Civity Nordic mają być zdolne do jazdy zarówno w temperaturze -40 °C, jak również +40 °C. Dlatego przed planowaną eksploatacją w regionach administracyjnych Blekinge, Jönköping, Kalmar i Kronoberg, która ma się rozpocząć już w przyszłym roku, mają one pokonać w ramach testów 20 tys. kilometrów. Jak poinformował portal Railway Supply, kolejny pojazd przechodzi testy w ośrodku doświadczalnym VÚŽ Velim w Czechach, a inny jest testowany pod kątem odporności na ekstremalne warunki klimatyczne w specjalnej komorze w Wiedniu.

Dostawy nowych składów zaplanowano na lata 2025-2027. Warto dodać, że w kontrakcie przewidziano prawo opcji. Jeżeli Transitio zdecyduje się na jego wykorzystanie, CAF dostarczy nawet 26 kolejnych pojazdów, w tym 19 elektrycznych oraz 7 hybrydowych. Jednostki hybrydowe mają obsługiwać linię Kustpilen, która docelowo ma zostać zelektryfikowana. Co ciekawe, Transitio będzie właścicielem pojazdów, ale wydzierżawi je wspomnianym regionom administracyjnym, zaś przewoźnikiem będą szwedzkie koleje państwowe SJ. Spółka ta jest własnością swoich klientów – jednostek samorządu terytorialnego i przewoźników. Została powołana w celu zmniejszenia kosztów zakupu taboru kolejowego. W roku 2017 posiadała ona 145 pociągów.

Model funkcjonowania kolei regionalnej w Szwecji wydaje się godny uwagi w kontekście nieuchronnej transformacji polskiego rynku kolejowych przewozów regionalnych, związanej z IV pakietem kolejowym oraz trwającym od lat impasem w kontekście wymiany parku taborowego Polregio. Paradoksalnie to Polregio mogłoby odegrać wiodącą rolę jako pool taborowy, w szczególności przewoźników samorządowych, do których utworzenia przymierzają się kolejne województwa. Przewoźnik ten posiada bowiem zaplecze techniczne oraz zasoby kadrowe i organizacyjne.

Konieczność dokonania wiążących rozstrzygnięć w tym zakresie wydaje się coraz bardziej paląca, ponieważ spółka będzie musiała wycofać ponad 40% pojazdów w ciągu kilku lat, a jedyną inwestycją taborową w najbliższych latach może okazać się zakup 4 dwuczłonowych jednostek elektrycznych. Polski model, w którym większość samorządów wojewódzkich kupuje tabor w małych lub bardzo małych seriach, niejednokrotnie po kilka sztuk, wydaje się skrajnie nieefektywny, dlatego powołanie krajowego poolu taborowego dla przewoźników regionalnych, który mógłby pozyskiwać nowe pojazdy w ramach większych zamówień – dokładnie tak jak Transitio w Szwecji – wydaje się ze wszech miar pożądane.